Szemiot (Szemioth, Szemiotth, Szemet) Mikołaj Józef h. Łabędź odmieniony (ok. 1676 – 1735 lub 1736), kasztelan połocki, poseł sejmowy.

Był prawnukiem Jarosława Aleksandra (zob.), jedynym synem Michała (zm. między 18 XII 1701 a 18 VII 1702), elektora Michała Korybuta Wiśniowieckiego z woj. nowogródzkim (19 VI 1669) i Jana Sobieskiego z pow. orszańskim (21 V 1674), stolnika smoleńskiego (już 1 XII 1684) i jego pierwszej żony (ślub w r. 1675) Klary, córki Piotra Galińskiego (zob.) i Ewy z Wołodkowiczów.

Na czele jednej z pięciu chorągwi pow. orszańskiego uczestniczył S. w bitwie przeciw siłom sapieżyńskim pod Olkienikami 18 XI 1700 i podpisał 24 XI t.r. „Postanowienie Generalne Stanów W. Ks. L.” jako «rotmistrz JKM pow. orszańskiego». Dn. 7 II 1701 na sejmiku gromnicznym pow. orszańskiego został obrany deputatem do Tryb. Lit. oraz jednym z rotmistrzów powiatowych. W l. 1701–9 używał tytułu stolnika smoleńskiego, tytułował się też stolnikiem orszańskim. W instrukcji poselskiej z 18 IV 1701 szlachta orszańska wstawiała się o rekompensatę dla niego za zboże, skonfiskowane mu przez wojsko saskie lub rosyjskie pod Rygą. Dn. 13 VI 1702 pospolite ruszenie pow. orszańskiego ponownie obrało go rotmistrzem powiatowym, a 28 VII t.r. podpisał laudum tego zjazdu. Zapewne był dyrektorem sejmiku gromnicznego pow. orszańskiego 5 II 1703. Uczestniczył w sejmiku poselskim w Orszy t.r., a na sejmiku gromnicznym pow. orszańskiego 4 II 1704 został pułkownikiem powiatowym. W l.n. nadal uczestniczył w samorządzie szlacheckim swego powiatu. Przez kilka lat toczyła się przed sądem grodzkim orszańskim sprawa S-a z Jakubem Krukowskim o zajścia z l. 1702–3; obaj wzajemnie oskarżali się o napaść i pobicie.

W r. 1711 był S. porucznikiem chorągwi husarskiej marsz. w. lit. Marcjana Wołłowicza; utrzymał stanowisko także po przejęciu jej przez podkanclerza lit. Kazimierza Czartoryskiego (najpóźniej 5 III 1713). T.r. posłował od pow. orszańskiego do hetmana w. lit. Ludwika Pocieja. W lipcu 1712 pełnił funkcję regimentarza dyw. białoruskiej wojska lit. Obrany 11 V 1713 na sejmiku elekcyjnym kandydatem do podkomorstwa orszańskiego, otrzymał ten urząd 24 V t.r. Najpóźniej od września był porucznikiem chorągwi husarskiej podkanclerzego lit. Kazimierza Czartoryskiego. Szlachta orszańska obrała go na sejmiku gromnicznym 5 II 1714 administratorem szelężnego i czopowego. S. nie przebywał przy swojej chorągwi, kiedy od stycznia do maja t.r. wyrządziła znaczne szkody na terenie star. wieliskiego (woj. witebskie). Między 8 V a 1 VI powtórnie został mianowany przez hetmana Pocieja regimentarzem dyw. białoruskiej z poleceniem koncentrowania oddziałów pod Borysowem. Na sejmiku gromnicznym pow. orszańskiego 4 II 1715 zalecono nowo obranym administratorom czopowego, szelężnego i szosowego, by w pierwszej kolejności wypłacić sumy należne chorągwiom dyw. białoruskiej regimentarstwa S-a. Po ustąpieniu dotychczasowych komisarzy podstolego orszańskiego Jana Kirkora i cześnika orszańskiego Władysława Korzeniewskiego, S. na sejmiku relacyjnym w Orszy 15 III 1717 został obrany w ich miejsce na komisję grodzieńską wraz z kuchmistrzem lit. Karolem Załuskim. S. przewodniczył komisji do melioracji (uaktualnienia) taryfy podymnego pow. orszańskiego z r. 1690. Szlachta zarzucała S-owi i innym członkom komisji poważne nadużycia. Był w r. 1717 porucznikiem chorągwi husarskiej królewicza Fryderyka Augusta. Wybrany na sejmiku orszańskim 22 VIII 1718, posłował na sejm t.r.; zapewne uczestniczył także w obradach sejmu z limity 1719/20 r. Ponownie reprezentował swoje województwo na sejmie 1724 r., a także na sejmie z limity 1726 r.; otrzymał wówczas kaszt. połocką (przywilej nosi datę 12 X 1726). Już jako senator wszedł w skład komisji do rokowań z dworem berlińskim. Nie chcąc zdawać relacji z funkcji poselskiej, przez interwencję swej chorągwi doprowadził 3 II 1727 do zerwania sejmiku deputackiego, a 4 II t.r. również sejmiku relacyjnego i gospodarskiego w Orszy. Podczas tych zajść doszło nawet do rozlewu krwi. W r. 1728 szlachta postanowiła odebrać od S-a taryfę podymnego z r. 1690, którą przechowywał u siebie i dotychczas nie zwrócił. Dn. 21 VIII 1730 był w Orszy dyrektorem sejmiku poselskiego. Podczas bezkrólewia w r. 1733 nie wziął udziału w żadnej z dwóch elekcji. Dn. 5 IV 1734 w Wilnie podpisał akt konfederacji generalnej lit. popierającej Stanisława Leszczyńskiego.

S. miał po ojcu dobra tołoczyńskie w pow. orszańskim, obejmujące miasteczko Tołoczyn oraz Nowosioło (Nowosiółkę), Murownicze i Budowkę z folwarkami Seredynki i Surynówką; 7 XII 1713 zapisał je żonie. Dn. 1 VII 1718 oskarżył w grodzie orszańskim mostowniczego witebskiego Jana Terleckiego o najechanie dóbr tołoczyńskich, zagrabienie ruchomości oraz pobicie sług i poddanych. S. posiadał również prawa do ósmej części Białynicz. Na star. wieletyckie w pow. orszańskim uzyskał (7 I 1717) także ius communicativum dla żony. Dn. 10 I 1717 w Warszawie podkanclerzy lit. Kazimierz Czartoryski i jego żona Izabella scedowali S-owi i jego żonie położoną w księstwie żmudzkim w pow. ejragolskim dzierżawę Polepie, Koszołki (Kasułki) Łęcze, Prejkopy i Służe (Ślazy), a już 13 I 1719 Szemiotowie uzyskali konsens na ustąpienie tych dóbr Zygmuntowi Karpiowi; do cesji doszło zapewne krótko potem. Dn. 3 III 1720 otrzymał S. królewszczyznę Wirydymowo (woj. nowogródzkie) oraz przywilej na targi w m. królewskim Wielatycze (pow. orszański). Utrzymywał stosunki handlowe z Mohylewem; w l. 1712–16 był jego wierzycielem. S. spisał testament 8 XII 1735, zmarł w Kubliczach 26 XII 1735 lub 2 I 1736 („Gaz. Pol.” 1736 nr 79).

Z małżeństwa zawartego przed 18 VII 1702 z Teresą z Sowiczów Korsaków (1680 – zapewne 1755), córką Aleksandra Michała, podkomorzego nowogródzkiego, i Eufrozyny z Połubińskich, wojewodzianki nowogródzkiej, nie pozostawił S. potomstwa. Wdowa procesowała się z podczaszym orszańskim Aleksandrem Szemiotem o spadek po S-cie i 7 XI 1738 uzyskała korzystny wyrok w Tryb. Lit. Star. wielatyckie scedowała za konsensem z 9 XII t.r. bratankowi Leonowi Piotrowi Korsakowi, podstolicowi nowogródzkiemu, a dobra Tołoczyn sprzedała 17 I 1749 za 300 tys. złp. marsz. lit. Pawłowi Sanguszce.

Boniecki, XI 169–70, 191; Čarniaǔski F. B., Uradniki menskaha vajavodstva XVI–XVIII stst. Biahrafičny daviednik, Minsk 2010 III 185; Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1582–1696). Spis, W. 2007; toż za l. 1697–1794, W. 2004; Elektorowie; Niesiecki, VIII 620; Uruski, VII 230; Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, W. 2003 IV 1293, 1319, 1363; Vjalikaje Knjastva Litoǔskaje. Enciklapedia, Minsk 2007 II 766; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit., s. 128; Żychliński, XVI 234, XXII 155; – Ciesielski T., Rodzina Szemiotów i ich spuścizna archiwalna w Państwowym Archiwum Obwodu Odeskiego, „Przegl. Wschodni” T. 10: 2006 z. 1 (37) s. 150; Kosińska U., Sejm 1719–1720 a sprawa ratyfikacji traktatu wiedeńskiego, W. 2003; Lulewicz H., Sienkiewicz W., Rejestry podatkowe Wielkiego Księstwa Litewskiego z lat 1637–1717, „Przegl. Hist.” T. 72: 1981 s. 118; – Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, Oprac. H. Lulewicz, W. 2006, I; Borkowska M., Dekret w niebieskim ferowany parlamencie. Wybór testamentów z XVII–XVIII wieku, Kr. 1984 s. 21, 151; Istoriko-juridičeskie materialy, Vitebsk’ 1880–99 XI 272, XII 179–94, XV 3, 33–4, XX 11, 14–15, 17–19, 21, 23–4, 45, 48–9, XXII 64–7, 137–41, 152–5, 181–3, XXIII 4, 16, 18, 20, 23, XXIV 5, 10, 14, 17, XXV 15, 18–9, 62–5 XXVI 18, XXVII 5, 9; Metryka Litewska. Księga Sigillat 1709–1719, Oprac. A. Rachuba, W. 1987; Postanowienie Generalne Stanów W. Ks. Lit. pod Olkinikami uchwalone, Wil. 1700; Salmonowicz I., Głos akcesoryjny […] przeciwko […] Michałowi Kleofasowi Hrabi Ogińskiemu… [b.m.r.w.]; Teka Podoskiego, VI 96; Vol. leg., V 309, VI 350, 416; Zawisza K., Pamiętniki [...] wojewody mińskiego (1666–1721), Wyd. J. Bartoszewicz, W. 1862 s. 350; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. II ks. 69/2 s. 133–4, 713–14, ks. 69/11 s. 50, 84–5, 407, 409, nr 2364, Dz. V nr 15726, 15738, Dz. VII nr 1c k. 7, Dz. XXIII nr 13 plik 1; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Arch. Młynowskie Chodkiewiczów, nr 1027 s. 269, Arch. Sanguszków, rkp. 291 s. 88, teka 17 plik 1 s. 5–12, 41–7; B. Czart.: rkp. 1132 s. 345, rkp. 2585; B. Jag.: rkp. 5344 t. I k. 77; B. Narod.: rkp. 8332 k. 51, 54–5 (B. Ordynacji Krasińskich, rkp. 3655 k. 722, 725–6 ), rkp. 8622 k. 1–8; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 5870 k. 37–43v, rkp. 5892 k. 7–18, rkp. 6165 k. 13; Lietuvos mokslų akademijos biblioteka w Wil.: F. 17–52 k. 35–9v, F. 17–68 k. 29–33v; Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: Sanieji aktai, nr 76 k. 169–70v, 478–89v, nr 77 k. 421v, nr 217 k. 213–14, nr 4728 k. 21, F. 391 op. 9 nr 2782 (Korsakowie Sowiczowie, Szemiotowie), F. 1276 op. 1 nr 572; Nacyjanal’ny histaryčny archiǔ Belarusi w Mińsku: F. 1722 op. 1 nr 98 k. 1174–5, F. 1731 op. 1 nr 2 k. 120–3v, 385–5v, 1078–81, 1087–90, 1137–8v, 1360–1, 1483, nr 3 k. 134–5v, 224–6, 366, 878–81v, 1463–78, 1810–11v, nr 4 k. 400, 781–2v, nr 6 k. 15, 48, nr 7 k. 148–8v, 445v, 449v, 887–7v, 941–2v, nr 8 k. 145–5v, 168–9v, 743–3v, nr 9 k. 44, 78, 488–8v, 495–5v, 536–9v, nr 10 k. 23–4, 521–4v, nr 14 k. 48–9, 264v, nr 15 k. 280–1v, F. 2127 op. 2 nr 3 k. 324–4v; Rossijskaja nacional’naja biblioteka w Pet.: F. 971 (Avtografy Dubrovskogo) nr 131 k. 143; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: F. 389 (Metryka Lit.) op. 1 nr 159 k. 114–15, nr 160 s. 243–5, nr 162 s. 119–20 (k. 60–60v), F. 1603 op. 7 nr 371 k. 21–5v.; – Informacje Henryka Lulewicza z W.

Andrzej Haratym i Andrei Matsuk